ဆရာႀကီး ဦးသာထြန္း အတၳဳပၸတၱိ...

ဆရာႀကီးဦးသာထြန္းအတၳဳပၸတၱိအက်ဥ္း
==========================

ဆရာႀကီးဦးသာထြန္းကုိရခိုင္ျပည္၊ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ေညာင္ပင္စ်ီး႐ြာ ဘေေကာင္းစံ႐ႊီ၊ မိေအာင္ႄကြဇံ႐ုိ႕မွ ၁၉၁၇ ခု၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၃ ရက္၊ ေသာက္ၾကာနိတြင္ ဖြားျမင္သည္။ တဦးတည္းေသာသားျဖစ္သည္။ ငယ္စဥ္မွစ၍ အဘိုးျဖစ္သူရာဇဝင္ဆရာႀကီးဦးသာထြန္းေအာင္ကရခိုင္ရာဇဝင္၊ ဆီးက်မ္း၊ နကၡတ္က်မ္း၊ ပူရာဏ္က်မ္းမ်ားအား ႏုတ္တိုက္အာဂံုသင္ၾကားပီးခသည္။ နဝမတန္းတြင္ ပညာသင္ၾကားနီစဥ္ ဖခင္ ကြယ္လြန္ေသာေၾကာင့္ ေက်ာင္းထြက္လိုက္ရၿပီးရဟန္းပုဂၢိဳလ္မ်ားထံတြင္ သကၠဋ၊ ပါဠိ၊ သမိုင္း၊ အင္း၊ ေဗဒင္ႏွင့္ အျခားေလာကီပညာရပ္မ်ားကိုသင္ၾကားေလ့လာဆည္းပူးသည္။

၁၉၅ဝ ခုႏွစ္မွ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ထိမူလတန္းေက်ာင္းဆရာအျဖစ္ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ၿပီး၊ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၇ ခုႏွစ္ထိေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ရွိေဟာင္းသုေတသနဌာနခြဲတြင္ ရခိုင္ ျမန္မာပ႑ိတ္အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္သည္။ ယခုလက္ဟိေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ရွိေဟာာင္းသုေတသနျပတိုက္ႀကီးသည္ ဆရာႀကီးစုေဆာင္းတည္ေဆာက္ခေသာ ျပတုိက္ႀကီးျဖစ္သည္။

၁၉၇၇ ခုႏွစ္ မွ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ထိေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ရွိေေဟာင္းသုေတနဌာနခြဲတြင္ အၾကံပီးပုဂၢိဳလ္အျဖစ္ ဆက္တိုက္တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခသည္။

၁၉၈ဝ ခုႏွစ္မွ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ထိတူးေဖာ္ခေသာရခိုင္ေဝသာလီၿမိဳ႕ေဟာင္းတူးေဖာ္မႈလုပ္ငန္းတြင္ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ပါဝင္တူးေဖာ္ေဆာင္႐ြက္ခသည္။

ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ဘုရားသမိုင္း (၁၃ဝ၁ ခုႏွစ္ ပုံႏွိပ္)၊ ဦးရာဇ္ေတာင္ ဘုရားသမိုင္းက်မ္းပ်င္ဆင္ ျဖည့္စြက္ခ်က္ (ပံုႏိွပ္) (၁၉၅၂ - ၅၃)၊ ရကၡိဳင္အမ်ိဳးသမီးသူရဲေကာင္းအတၳဳပတၲိ (၁၉၅၃ - ၅၄) (ပံုႏိွပ္)၊ ရကၡိဳင္ရာဇဝင္ သေခၤပက်မ္း (၁၉၅၄ - ၅၅) ပံုႏွိပ္၊ ဝသဲဘုရားသမိုင္း (ပံုႏွိပ္)၊ ရွင္သတ္ ဘုရားသမိုင္း (ပံုႏွိပ္) မ်ားအားပံုႏွိပ္ထုတ္ဝီခသည္။ ရကၡိဳင္ကဗ်ာေပါင္းခ်ဳပ္၊ ရကၡိဳင္ရာဇဝင္ ဘာသာျပန္၊ ရကၡိဳင္ဒဂၤါးမ်ား (ဘာသာျပန္)၊ ရကၡိဳင္ဓာတ္ေတာ္ဘုရားေစတီမ်ားႏွင့္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ တန္းခိုးႀကီးဘုရားမ်ားသမိုင္းက်မ္းစာမ်ားကိုရြီးသားျပဳစုၿပီးဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဆာဦးထြန္းေအာင္ေက်ာ္ထံတြင္ အပ္ႏွံ႔ခသည္။

အံေတာ္သိမ္ ဘုရားသမိုင္းက်မ္း၊ သဲထက္ ဘုရားသမိုင္း၊ ထီးေတာ္မိုးဘုရားသမိုင္း၊ ေဘာင္းဒြတ္နတ္ေတာင္ ဘုရားသမိုင္း၊ ေဝသာလီဘုရားႀကီးသမိုင္း၊ သိမ္ေတာ္ႀကီးဘုရားသမိုင္း၊ မဟာထီးဘုရားသမိုင္း၊ ပါးေတာ္ ဘုရားသမိုင္း၊ ဘုရားေပၚ ဘုရားသမိုင္း၊ သွ်စ္ေသာင္းဘုရားသမိုင္း၊ မဂၤလာဓာတ္ေ႐ႊကူဘုရားသမိုင္းမ်ားကိုလကၤာစကားေျပေမာ္ကြန္းစသည့္အားျဖင့္ ရြီးသားထုတ္ဝီခသည္။

ဓညဝတီမဂၢင္းအယ္ဒီတာစာတည္းအျဖစ္ တာဝန္ယူခသည္။ ဓညဝတီစာေစာင္၊ ဓညဝတီမဂၢဇင္း၊ ရခိုင္တန္ေဆာင္မဂၢဇင္း၊ မႏၱေလးျပည္သူ႔ဂ်ာနယ္၊ ရန္ကုန္မဂၢဇင္း၊ စံုေထာက္မဂၢဇင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈစာေစာင္၊ ရခိုင္မဂၢဇင္း၊ စစ္ေတြ ေကာလိပ္မဂၢဇင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္စာေစာင္၊ ဝရာဇ္ၿမီမဂၢဇင္းမ်ားတြင္ ဦးဦးသာထြန္း၊ ဦးသူရိယအစဟိေသာကေလာင္နာမည္မ်ားျဖင့္ ေဆာင္းပါးမ်ာစြာရြီးသားခသည္။

ၿမိဳ႕ေစာင့္နတ္ ေဒဝတာဗလီပူေဇာ္က်မ္း၊ အဥၨနနိဒါန္းဆီးက်မ္း၊ ရခုိင္စည္ျပဳလုပ္ပံုႏွင့္ တီးကြက္တီးလုံးမ်ား၊ ကဗ်ာမ်ားစုေပါင္းစာတမ္း၊ ရခိုင္ထိမ္းျမားမဂၤလာပန္းတ်ားတီးလံုး၊ တီးကြက္ႏွင့္ ျပဳလုပ္ပံုအတိုင္းအတာစာတမ္း၊ ရခိုင္သတ္ပံုသတ္ၫႊန္းခြဲထားျခင္းအဓိပၸာယ္ထြက္ပံုစာတမ္း၊ ရခိုင္ပလြီ (ႃပြီ) အမ်ိဳးမ်ိဳးျပဳလုပ္ပံုအတိုင္းအတာစာတမ္း၊ သွ်ိဳင္ဒိုင္၊ ေကာက္ဦးဆြမ္းတင္၊ ပုိးဝါ၊ ဗုဒၶပူဇနိယဆီမီးခြက္အက၊ ေတးျခင္းကဗ်ာစသည္႐ုိ႕ကုိရြီးသားျပဳစုခသည္။

ဆင္ယင္ထံုးဖြဲ႕မႈက်မ္း (မူၾကမ္း)၊ ရခိုင္ရာဇဝင္ (မူၾကမ္း)၊ ရခိုင္အကၡရာဆင္းသက္လာပံုက်မ္း (မူၾကမ္း)၊ ရခိုင္ ေက်ာက္စာေပါင္းခ်ဳပ္က်မ္း (မူၾကမ္း)၊ ရခိုင္ဘုရင္ သမိုင္းက်မ္း (မူၾကမ္း)၊ ရခိုင္သားေဒါင္းမာတင္ (မူၾကမ္း)၊ သွ်င္ျမဝါက်မ္း (မူၾကမ္း)၊ ရခိုင္မင္းသမီးဧျခင္းယွင္းလင္းခ်က္ (မူၾကမ္း)၊ ဗ်ာလစာတမ္း (မူၾကမ္း)၊ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕ ေသလာဂီရီေမာပဗၺတေတာင္ျခီရင္းမွတိြရေသာေက်ာက္ဆစ္လက္ရာမ်ားသုေတသနျပဳခ်က္ (မူၾကမ္း) စသည္႐ုိ႕ကိုရြီးသားျပဳစုခသည္။

ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံအမ်ိဳးသားတကၠသိုလ္ သုေတသီ PAMELA GUTMAN ၏ ANCIENT ARAKAN က်မ္း ျပဳစုစဥ္တြင္လည္းေကာင္း၊ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ၊ ပါရီၿမိဳ႕မွ ပါေမာကၡ ေရာဖတ္ဆာဗ္ရ္ (BERNOT) အတြက္ ရခိုင္ပံုျပင္ လိပ္ကန္ဖာမဝတၴဳႏွင့္ က်ီးျဖဴ႐ြာစာတမ္းမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံပါေမာကၡ ဦးလွသိန္း (ေခၚ) ဂြ်န္န္အိုကဲလ္ဖို႔၏ ေစတီအေဆာက္အအံုႏွင့္ နန္းအေဆာက္အအံုစာတမ္းကိုလည္းေကာင္း၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအာသွ်ေဖာင္ေဒးခ်န္းအတြင္းေရးမွဴး ေဒးဗစ္စတိမ္းဗန္၏ ေဝသာလီေက်ာက္႐ုပ္ထုဆင္းတုမ်ား၏ ႏွစ္ေပါင္းၾကာေညာင္းမႈအားတိုင္းတာမႈ စာတမ္းကိုလည္းေကာင္း၊ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံပါေမာကၡ အိုႏိုတိုရ႐ူႏွင့္ ရခိုင္စကားေျပာလီယူလီသိမ္းအသံထြက္ပုံစာတမ္းႏွင့္ ေဘာင္းဒြတ္အရပ္တြင္ဟိေသာဒတ္ခ်္ ေကာင္ဆယ္လာအေဆာက္အအံုပံုစံႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးစာတမ္းကိုလည္းေကာင္းရြီးသားျပဳစုရာတြင္ ကူညီခသည္။

အစိုးရယဥ္ေက်းမႈဌာနႏွင့္ အျခားပုဂၢိဳလ္႐ုိ႔ကိုလည္းဆရာႀကီးသည္ ကူညီပီးခသည္။ ဦးမင္းႏိုင္၏ ျပည္ေထာင္စုအကပေဒသာစာအုပ္ (၁၉၅၉)၊ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ဓေလ့ထံုးစံမ်ားစာအုပ္၊ တိုင္းရင္းသားယဥ္ေက်းမႈ ႐ိုးရာဓေလ့ထံုးစံမ်ား၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘ႑ာတိုက္ႀကီးမ်ားက်မ္း၊ ရခိုင္႐ိုးရာစည္ေတာ္ႏွင့္ တူရိယာတီးကြက္မ်ားစာတမ္း၊ ျမန္မာေဝါဟာရအဘိဓာန္က်မ္းျပဳစုစဥ္ ေဝါဟာရစာလံုးမ်ား ျပဳစုပီးပုိ႔ျခင္း၊ ရခိုင္ ေဝါဟာရအဘိဓာန္ျပဳစုစဥ္ ေဝါဟာရစာလံုးမ်ားႏွင့္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္၊ က်မ္းကိုးကားခ်က္မ်ားစာအုပ္ ျပဳစုျခင္း၊ ၁၉၇၆ - ၇၇ ခုရခိုင္ျပည္နယ္နိ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္၊တံဆိပ္၊ ရခိုင္႐ိုးရာက်ား/မ ဝတ္စံုစာတမ္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ ျဖစ္စဥ္သမိုင္း၊ ေျမာက္ဦးလမ္းၫႊန္စသည္႐ို႕ကိုပါဝင္ကူညီရြီးသားျပဳစုခသည္။

အထက္တန္းပညာဦးစီးဌာနၫႊန္ခ်ဳပ္ (ျငိမ္း) ပါေမာကၡ ဦးစံသာေအာင္ အတြက္လည္း ၁၉၇၂ ခုအဘိဓမၼာေကာက္ႏုတ္ခ်က္ ပုရပိုက္ကိုမိုက္ခ႐ိုဖလင္ ႐ိုက္ႏွိပ္ရန္အတြက္လည္းေကာင္း၊ ကဝိက႑ ပါသဏက်မ္းပီမူကိုမိုက္ခ႐ိုဖလင္ ႐ိုက္ႏိုင္ရန္လည္းေကာင္း၊ လွ်ိဳ႕ဝွက္ေက်ာက္စာဂဏန္းရြီးနည္းပီမူကုိမုိက္က႐ိုဖလင္ ႐ုိက္ရန္လည္းေကာင္း၊ ေအဒီ ၆ ရာစုႏွင့္ ယင္းမတုိင္မီကရခုိင္ျပည္နယ္သုံးအကၡရာစာအုပ္ျပဳစုရာတြင္လည္းေကာင္း၊ အနႏၵစျႏၵား ၈ ရာစုရခုိင္ ေဝသာလီစာအုပ္ ျပဳစုရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ရခုိင္ဒဂၤါးမ်ားသမိုင္း ျပဳစုရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ဗုဒၶအႏုပညာ (Buddhist Art of Ancient Arakan) စာအုပ္ျပဳစုရာတြင္လည္းေကာင္းပါဝင္ကူညီခသည္။

၁၉၅၉ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာ့အသံေရဒီယုိမွ ရခုိင္အသံကုိအစအဆုံးအသံလႊင့္ထုတ္ခသည္။ တိမ္ျမႇဳပ္ေပ်ာက္ကြယ္လားခၿပီးျဖစ္ေသာရခုိင္ယဥ္ေက်းမႈအမီြအႏွစ္၊ ရခုိင္သမိုင္း၊ ရခုိင့္စာပီ၊ ရခုိင့္႐ုိးရာဓေလ့ထုံးတမ္းစဥ္လာမ်ားအားကမ႓ာသိေအာင္ ရွာဖီြစုေဆာင္းေလ့လာေဖာ္ထုတ္ခသည္။ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေယွာက္ခသည္။ ရခုိင္သူ၊ ရခုိင္သားမ်ားကုိလည္းရခုိင့္ယဥ္ေက်းမႈအမီြအႏွစ္၊ ရခုိင့္သမုိင္း၊ ရခုိင့္စာပီ၊ ရခုိင့္႐ိုးရာဓေလ့ထုံးတမ္းစဥ္လာမ်ားကိုေဖာ္ထုတ္ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေစာင့္ေယွာက္ရန္လည္းအၿမဲေဆာ္ၾသခသည္။

ဆရာႀကီးသည္ ရခုိင့္ယဥ္ေက်းမႈအမီြအႏွစ္၊ ရခုိင့္သမုိင္း၊ ရခုိင္စာပီ၊ ရခုိင့္႐ုိးရာထုံးထမ္းစဥ္လာမ်ားကုိအစဥ္ေဖာ္ထုတ္ျပဳစုခေသာ ရာဇ၀င္ဆရာ ဖခင္ႀကီးတဆူျဖစ္သည္။

ဆရာႀကီးသည္ ရခုိင္ ဒီမုိကေရစီရဟိေရး၊ တုိင္းရင္းသားမ်ားတန္းတူအခြင့္အေရးရဟိေရးအတြက္လည္းစြမ္းစြမ္းတမံရွိတန္းမွ ဦးစီးေဆာင္႐ြက္ခသည္။ ရခုိင္ ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္တြင္ နာယကႀကီးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ၿပီး၊ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕ မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္ (၁) တြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းလည္းျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီးသည္ ရခုိင္ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ စည္း႐ုံးေရးခရီးစဥ္အျဖစ္ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္သုိ႔ မဲဆြယ္တရားေဟာထြက္စဥ္ မင္းျပားၿမိဳ႕နယ္၊ ျပားေခ်ာင္းကြ်န္း႐ြာ မဲဆြယ္တရားေဟာပြဲတြင္ တရားေဟာနီစဥ္ ဖက္ခြက္မ်ားကဖမ္းဆီးၿပီးေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ် ခံခရသည္။

ဆရာႀကီးအားအမ်ဳိးသားေရးတရားေဟာသည္စသည္ျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးစြဲခ်က္တင္ၿပီးဖမ္းဆီးျခင္ျဖစ္သည္။ ဖက္ခြက္မ်ားကတုိင္းျပည္အေပၚ မတရားက်ဴးေက်ာ္ေစာ္ကားမႈမ်ားကုိဆရာႀကီးကအခ်က္က်က် ေဝဖန္ေဟာေျပာမႈမ်ားေၾကာင့္ ဖက္ခြက္မ်ား၊ မ်န္မာလူမ်ိဳးငယ္ဝါဒီမ်ားမွာအနာေပၚဒုတ္က်သကဲ့သုိ႔ ဆတ္ဆတ္ထိမခ်ိမခံမရပ္ႏုိင္ ျဖစ္ခရသည္။

ယင္းေၾကာင့္ ဖက္ခြက္မ်ားကဆရာႀကီးအားအၿငိဳးထားကာမတရားဖမ္းဆီးျခင္းျဖစ္ၿပီးေထာင္ဒဏ္ ၃ ႏွစ္ အျပစ္ပီးကာစစ္ေတြေထာင္တြင္ အက်ဥ္းခ်ထားသည္။ ေထာင္က်ၿပီး ၅ လ အၾကာ ၁၉၉ဝ ၾသဂုတ္ ၁၄ ရက္နိတြင္ ကြယ္လြန္သည္။ ေထာင္ထဲတြင္ ဖက္ခြက္မ်ားကဆရာႀကီးအားအဆိပ္ေကြ်း၍ လုပ္ၾကံလိုက္သည္။ ေယေကလည္းဖက္ခြက္မ်ားကဆရာႀကီးသီဆုံးရျခင္းသည္ ဦးေဂါင္းတြင္ သီြးမတိတ္သည့္ ေရာဂါ (Cerebral Haemorrhage) ျဖင့္ သီဆုံးရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း The Truth အမည္ဟိေဆာင္းပါးမ်ားျဖင့္ လုပ္ၾကံဖန္တီး၀ါဒျဖန္႔သည္။

ဆရာႀကီး၏အေလာင္းကိုသူ၏ဇာတိခ်က္ႄကြီေျမာက္ဦးၿမိဳ႕သို႔ ယူေဆာင္လာၿပီးဆရာႀကီးအလြန္တန္ဖိုးထားခေသာရန္ေအာင္ေဇယ် (ေခၚ ) သွ်စ္ေသာင္းပုထိုးေတာ္ႀကီးဘုရားရိပ္တြင္ ျမီျမႇဳပ္သၿဂႋဳဟ္လိုက္ရသည္။